EN
Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH), mide içeriğinin yemek borusuna geri akışının rahatsız edici semptomlara veya komplikasyonlara neden olduğu yaygın bir durumdur. Bu durum batı ülkelerinde yaklaşık olarak her 5 kişiden birini etkiler ve genellikle mide ekşimesi ve yutma güçlüğüne neden olur. GÖRH için kullanılan ilaçlar etkili olmasına rağmen, bu ilaçların bazılarının uzun süreli kullanımı konusunda endişeler bulunmaktadır. Bu arada, GÖRH’yi yönetmek için yaşam tarzı önlemlerine olan ilgi de artmıştır.
Mevcut Tıbbi Tedaviler
GÖRH tedavisinin temelinde, proton pompa inhibitörü (PPI) adı verilen bir ilaç türü bulunur. Esomeprazol (Nexium) ve Omeprazol (Prilosec) dahil olmak üzere yaygın olarak GÖRH için reçete edilen birçok ilaç bu sınıfa girer. PPI'ların temel işlevi midenin asit üreten ana hücrelerindeki asit pompalarını bloke etmek ve midenin asit üretimini önemli ölçüde azaltmaktır.
Famotidin (Pepcid) veya Simetidin (Tagamet) gibi H2 reseptör antagonistleri de GÖRH'de yaygın olarak kullanılır. Bu ilaç sınıfı, midenin asit üreten hücrelerindeki histamin reseptörlerini bloke eder, benzer şekilde midenin asit üretimini ve mide içeriğindeki asidi azaltır. Çoğu insan bu ilaçlarla GÖRH semptomlarında iyileşme olduğunu belirtse de ilacı kullananların tahminen %10 - %40'ı bu iyileşme etkisinden bahsetmez.
GÖRH İlaçları Hakkında Endişeler
Yaygın olarak kullanılan Ranitidin (Zantac), yükselmesi kanser riskini artırabileceği düşünülen NDMA seviyesine etkisine ilişkin bazı endişeler nedeniyle 2019 yılında ABD pazarından çekilmiştir. ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından yapılan testlerde, kullanım için güvenli olarak kabul edilmeye devam eden ve yukarıda bahsedilen diğer anti reflü ilaçlarında NDMA seviyelerinde artış görülmemiştir.
Ayrıca son zamanlarda PPI ilaçları ile bunama, böbrek hastalığı, osteoporoz, bazı enfeksiyonlar ve belirli vitamin ve minerallerin emiliminin bozulması gibi uzun vadede ortaya çıkabilecek sonuçlar arasındaki olası ilişkiler tartışılmaya başlanmıştır.
PPI ilaçlarının bu durumlar için gerçekten artan bir risk oluşturup oluşturmadığı konusunda tartışmalar devam ediyor. Çoğu zaman, çalışmalar karmaşık sonuçlar veriyor ya da PPI kullanımına bağlı olarak riskte yalnızca küçük bir artış olduğunu gösteriyor. Örneğin, yakın tarihli bir çalışma, PPI kullanıcılarında bunama riskinde artış olmadığını öne sürdü. Dolayısıyla, PPI'lar genel olarak güvenli ilaçlar olarak kabul ediliyor ve bir klinik ihtiyacın olduğu durumlarda, faydalar genellikle risklerden daha ağır basıyor.
GÖRH'nin Önlenmesi için Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Anti reflü ilaçlarının etkinliğine rağmen, kullanımlarıyla ilgili artan endişeler, GÖRH yönetimine yardımcı olabilecek yaşam tarzı faktörlerine olan ilginin artmasına neden olmuştur. GÖRH'yi önlemek ve tedavi etmek için yaşam tarzı değişiklikleri sıklıkla tavsiye edilir, ancak bu değişikliklerin etkisini gösteren veriler henüz tam değil.
JAMA Internal Medicine'de yayınlanan yakın tarihli bir çalışma, her iki yılda bir 100.000'den fazla hemşireden sağlık bilgisi toplayarak ve büyük miktarda veriyi analiz ederek bu kanıt boşluğunu doldurmaya çalıştı. Araştırmacılar, 2007'de GÖRH'si olmayan 42 ve 62 yaşları arasında 42.955 kadından oluşan bir grup belirlediler. Bu grup 10 yıl boyunca takip edildi ve bu süre boyunca deneklerin 9.291'inde GÖRH gelişti.
Riski Azaltan 5 Yaşam Tarzı Faktörü
Araştırmacılar, hangi katılımcılarının GÖRH geliştirme olasılığının daha düşük olduğunu tahmin eden 5 yaşam tarzı faktörü belirledi. Bu beş faktör şunlar:
- Normal vücut ağırlığı (vücut kitle indeksi 18,5 ile 25 arasında)
- Sigara içmemek
- Günde en az 30 dakika orta ve üstü zorlukta fiziksel aktivite yapmak
- Günde en fazla iki fincan kahve/çay/soda içmek
- Sağlıklı bir diyet (nispeten daha yüksek meyve, sebze, kepekli tahıllar, baklagiller, kümes hayvanları ve balık alımı) yapmak.
Çalışma, bu beş faktörün bağımsız olarak GÖRH riskinin azalmasıyla ilişkili olduğunu gösterdi. Beş yaşam tarzı faktöründen normal vücut ağırlığı, GÖRH geliştirme olasılığındaki en büyük düşüşle ilişkilendirilirken, hiç sigara içmemiş olma en küçük düşüşle ilişkilendirildi. Bu çalışmanın sonuçlarına göre, 5 faktörün tümünü karşılayan bireylerin, karşılamayanlara kıyasla takip eden 10 yıl içinde GÖRH geliştirme olasılığı yaklaşık olarak yarı yarıya.
Yaşam Tarzı Değişiklik Önlemlerinin Önemi
Çalışma, yaşam tarzı değişikliklerinin GÖRH'yi önlemede önemli bir rol oynayabileceğini öne süren kanıtlara katkıda bulunmaktadır. Bu yaşam tarzı değişiklikleri, doktorlar tarafından zaten yaygın olarak tavsiye edilmektedir ve GÖRH'ye ek olarak, kardiyovasküler hastalıkların önlenmesi de dahil olmak üzere birçok hastalık için faydalıdır. Yüksek bir yastıkta uyumak (özellikle gece semptomları olan hastalarda), çalışmada incelenmemiş olmasına rağmen, etkili olan bir başka GÖRH yaşam tarzı faktörüdür.
Diğer taraftan tüm faktörleri karşılayanlarda bile GÖRH gelişebileceğini belirtmek önemlidir. Bu durumda ilaç kullanımı önem kazanıyor. Bu bireyler için de yaşam tarzı değişiklikleri, tıbbi tedavinin etkisini artırmada önemli bir rol oynayabilir. Dolayısıyla, yaşam tarzı değişiklikleri ve anti reflü ilaçları GÖRH yönetiminde tamamlayıcı roller oynamaya devam edecektir.
