EN
Yapılan araştırmalara göre her 54 çocuktan birinde görülen otizm, beyin hücrelerinin arasındaki bağlantı ve iletişim bozukluğu olarak ifade edilir. Otizm nedir diye araştırdığımızda toplumda yaygın görülen bir sağlık durumu olduğunu görmekteyiz.
2 Nisan tarihi ise ülkemizde her yıl bu nörolojik bozukluğa dikkat çekmek amacıyla kutlanır. Birleşmiş Milletler tarafından otizm ile ilgili sorunlara çözüm bulmak ve farkındalık yaratmak için ilan edilmiştir. Günün anlam ve önemini vurgulamak adına ülkemizde çok sayıda sivil toplum örgütü ve medya kuruluşu otizm ile ilgili içerik paylaşımları yapar. Bu gibi etkinlikler sayesinde her yıl otizm ve benzeri durumlara olan ilgi daha da artmaktadır.
Otizm Nedir?
Yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan ya da doğuştan gelen otizm bir tür spektrum bozukluğudur. Diğer bireyler ile iletişim kurmayı zor hale getiren ve engelleyen bu durum karmaşık bir nöro-gelişimsel bozukluktur.
Otizm ile beynin işleyişini ya da yapısını etkileyen çeşitli sinir sistemi bozuklukları görülür. Bunların tam olarak hangi sebeple ortaya çıktığı bilinmez. Ancak genetik kaynaklı olduğu ile ilgili çalışmalar vardır. Bazı araştırmalara göre ise çevresel faktörlerin de otizm üzerinde etkisi bulunur.
Bu nörolojik bozukluk her toplumda, coğrafyada ya da ırkta görülebilir. Genellikle yaşam boyu devam eder ve kesin bir tedavisi yoktur. Kişilerin ilişki kurma becerilerinde olumsuz etkilere neden olur.
Otizm Hastası Kaç Yıl Yaşar?
Otizmli kişilerde farklı fiziksel özellikler görülür. Üstün yetenekli olan bu kişilerde görülen otizm spektrum bozukluğu tek başına insan ömrünü kısaltmaz. Birden fazla faktörün bir araya gelmesiyle yaşam süresi daha az olabilir. Yapılan incelemelere göre otizmli bireylerin biraz daha genç yaşta öldükleri ifade edilir. 1998 ile 2018 yılları arasında elde edilen veriler otizmli olan kişilerin ortalama yaşam süresinin 39 yıl olduğunu gösterir. Sağlık durumu en önemli etken olup bunun yanı sıra toplumsal ve sosyal düşük etkileşim oranları, kişilerin daha erken yaşta ölmelerini tetikler. Yemek hazırlama, ev temizliği, mali durumu yönetme, tuvalet alışkanlığı ve benzeri işleri bağımsız olarak yapabilme yeteneği kişinin hayatını olumlu yönde etkiler.
Bir Çocuğun Otizmli Olduğu Nasıl Anlaşılır?
Otizm farkındalık günü bu rahatsızlığım nasıl anlaşılacağı ve neler yapılabileceği ile ilgili bilgilendirmelerin gündeme getirilmesini sağlar. Yaygın görülen otizm belirtileri nörolojik bozukluğun erken teşhis edilmesine katkıda bulunabilir. En çok rastlanan belirtiler şunlardır:
- Sürekli tekrarlanan ya da kalıplaşmış konuşmalar,
- Diğerleri ile ilgi, eğlence ya da başarıyı paylaşmaya karşı ilgisizlik,
- Yaşıtları ile arkadaşlık kuramama,
- Göz kontağında sorun,
- Konuşmada gecikme ya da konuşmayı öğrenememe,
- Empati eksikliği,
- Başlamış bir sohbeti devam ettirmekte ya da yeni bir sohbet açmakta zorluk çekmek,
- Rutine sıkı bağlılık ve aynı şeyleri yapmakta ısrar etmek,
- Dinleyicilerin bakış açılarını anlamakta zorlanmak,
- Duyusal açıdan çok ya da az uyarılma
Otizm Sonradan Olur mu?
Genellikle genetik olduğunu düşünülen otizm kızlara oranla erkeklerde daha fazla görülür. Sonradan ortaya çıkmadığı bilinen bu rahatsızlık yoğun ve sık eğitimle birlikte ciddi oranda tedavi edilebilir. Ancak tamamen tedavisi ya da kesin ilacı söz konusu değildir. Genetik faktörler ve çevresel etkenler hastalık üzerinde etkiye sahiptir. Doğuştan gelen bir yetersizlik olarak tanımlanan otizm 18. aydan itibaren dikkatli gözlem ve değerlendirme ile teşhis edilebilir. İlk aylarda belirtileri hafif olup zaman ilerledikçe etkileri arttığından çocukların gelişim sürecinde her daim dikkatli olmak gerekir.
Otizmi Tetikleyen Faktörler
Hamilelik döneminde anne adayının beslenmesi otizmi tetikleyen faktörler arasında yer alır. Özellikle tütün mamulleri ve sigara kullanımı, alkol tüketimi, sağlıksız beslenme, uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanımı çocuklarda otizm görülmesine neden olabilir. Otizmin doğuştan gelen bir hastalık olduğu düşünülse de bazı çevresel etkenler hastalığın oluşumuna neden olabilir.
Geçici Otizm Belirtileri
Atipik ya da diğer ismi ile geçici otizm spektrum bozukluğu belirtileri 1994 yılında ortaya çıkmıştır. Daha hafif belirtilerle kendini gösteren bu otizm türünde beden dili ve sözlü ifadede güçlükler, konuşma ve dilde gecikmeler, zaman planlaması yönünden güçlükler, koku, ses, görme, tat ve dokunmaya karşı hassasiyetin artması, takıntılı davranışların tekrarlaması, fiziksel koordinasyon problemleri, soyut kavramları anlamakta zorluk, kas yoğunluğunun düşük olması gibi belirtiler yer alır. Bu belirtilerin bazıları ya da büyük bir kısmı belirsiz ya da yoğunluğu değişecek şekilde ortaya çıkabilir.
Ağır Otizm Belirtileri
Tam davranış kontrolünün sağlanamadığı ve günlük desteğin şart olduğu ağır otizm zeka geriliği ile birlikte görülebilir. İletişimde ciddi sorunları olan bu çocuklar için iletişim becerisi sınırlıdır. Yalnız oynamayı tercih etmesi, göz teması kurmaktan kaçınması, diğer çocuklar ile paylaşımının az olması, ismine cevap vermemesi, işlerini nasıl yapacağına karar verememesi, sosyal becerilerin eksik olması, ağır otizm çeşitleri için görülen belirtiler arasındadır. Her yıl düzenlenen otizm günü etkinliklerinde bu gibi belirtiler daha kapsamlı şekilde ele alınır.
Otizmli bireyler için geniş kapsamlı sağlık hizmetlerinden faydalanmak istiyorsanız Demir Sağlık bünyesinde yer alan Tamamlayıcı Sağlık Sigortası’nı inceleyebilirsiniz. Otizmli birey ya da ebeveyn olarak sahip olabileceğiniz avantajlarla sizin için hazırlanan avantajlı ürünlere göz atın.
